Çocuklarda Astım


Astım nedir?

 Astım farklı isimlerle de bilinen bir hastalıkktır. Astım için alerjik astım, alerjik bronşit ve spastik bronşit gibi isimler de kullanılmaktadır.

 
Çocuklarda hava yollarının (Bronş, akciğer içindeki hava keselerinin) çeşitli nedenlerle inflamasyon denilen olaylarla koruyucu mukaza tabakasının hasarlanmasına ve gözenekler oluşmasına neden olmaktadır. Bunun sonucu hava yollarında aşırı bir hassasiyet gelişmekte ve sık sık öksürük, hışıltı, nefes daralması şikayetlerinin ortaya çıkmasıyla sonuçlanan bir hastalığa astım denir.
 
Astım hastalığı korkulacak bir hastalık değildir. Çocuklarda tedavi edilebilen bir hastalıktır. Astım tedavi başarısı çok yüksektir. Astım hastalığı belirtileri gösteren çocukların çocuk alerji uzmanlarınca değerlendirilmesi ve gerekli testler yapıldıktan sonra astım teşhisi konulursa en az ilaçla çocuğa zarar vermeden tedavi uygulamak en doğrusudur.
 
Astım belirtileri; sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (Hırıltı) ve nefes sıkışması en önemlileridir. Oyun oynadıktan sonra, koştuktan sonra, egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması, hışıltı veya öksürük olması da astımın önemli bir belirtileridir. Ancak bu belirtiler kendi kendine düzelen bir durum olabildiği gibi astımın ve diğer bazı önemli hastalıkların belirtileri de olabilir. Bu nedenle her astım belirtisi gösteren çocuklara astım teşhisi konulmaması gerektiği gibi astım hastalığının atllanmaması için de gerekli incelemeler yapılmalıdır.
 
Çoğu kez uzun süren öksürük veya tedaviye cevap vermeyen öksürük durumunda hemen astım ilaçları olan kortizonlu spreyler veya buharlar, yanında nefes açıcılar ve çiğneme tableti, toz şeklinde ilaçlar yemeklerine katılarak kullanılmaya başlanır. Bu tür uygulamalar doğru değildir. Astım belirtileri olan bir çocukta rahatlatma tedavisi 1-2 hafta süreyle verilebilir ancak uzun süre sprey ilaçlar veya buhar tarzında ilaçlar verilmemelidir. Astım hastalığının teşhisinin konulması ve ondan sonra en az ilaçla tedavi edilmelidir. Çocuklar deneme amaçlı kullanılmamalıdır.  
 
Erken ve doğru teşhis ve zamanında tedavi önemlidir.


Astım Sıklığı Nedir?

Yaklaşık astım sıklığı %10-20 civarındadır. İlkokul çağındaki her 5 çocuktan 2’sinde, ergenlik çağındaki her 7 gençten 1’inde ve her 10 yetişkinden 1’sinde görülmektedir. Ayrıca astım hastalığı artış göstermeye devam etmektedir.


Astım Belirtileri

 Sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (Hırıltı) ve nefes sıkışması astımın en önemli belirtileridir. Oyun oynadıktan sonra, koştuktan sonra, egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması, hışıltı veya öksürük olması da astımın önemli bir belirtisidir. Astımlı çocukların akciğerleri çok hassas olduğu için çok sık hasta olmakta ve sıklıkla gereksiz antibiyotik kullanmaktadırlar

 
Astımda görülen öksürüğün özellikleri nelerdir?
-Öksürük özellikle uyuduktan 1-2 saat sonra veya sabaha doğru olması,
-Öksürük veya hışıltı nedeniyle gece uyanma olması,
-Oyun oynadıktan veya egzersiz yaptıktan sonra öksürüğün artması,
-Balgamın çok zor çıktığı öksürüğün olması
 
Astım belirtilerinin özellikleri nelerdir?
-Belirtiler tekrarlayıcı olmalı. Sadece bir aydır öksürük şikayeti olan bir hastaya astım demek zordur.
-Astım ilaçları (Ventolin, brcanyl gibi nefes açıcılar ile) ile rahatlama olmalıdır
-Tetikleyicilerle belirtiler ortaya çıkmalıdır. Keskin koku, sigara içilmesi, kirli havaya çıkılması, soğuk havaya çıkılması, alerjenlerle temas, evde temizlik yapılması gibi tetikleyicilerden herhangi biriyle astım belirtileri ortaya çıkıyorsa çocuğunuzda astım olabilir.
-Bazı mevsimlerde ortaya çıkması da önemlidir.
 
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri çocuğunuzda mevcutsa astım hastalığında şüphelenilmelidir:
-Çocuğunuzun göğsünde özellikle nefes verme sırasında hırıltı (hışıltı) sesi duyulması
-Sık sık öksürük olması ve bu öksürük şikayetinin özellikle geceleri artması, gece öksürükten uyanmanın olması
-Tekrarlayan hırıltı (hışıltı) olması
-Sık sık nefes sıkışıklığı olması
-Sık sık zor nefes alma şikayetleri olması
-Şikayetlerin gece olması veya geceleri kötüleşmesi, çocuğu gece uyandırması
-Şikayetlerin özellikle bazı mevsimlerde kötüleşmesi
-Çocukta egzema, alerjik nezle olması
-Ailenizde veya akrabalarınızda astım, alerjik nezle, egzema, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların olması
 
 
Öksürük, nefes sıkışması, hırıltı (hışıltı) gibi belirtilerin aşağıdaki durumlarla karşılaşınca ortaya çıkması veya kötüleşmesi oluyorsa yine astımdan şüphelenilmelidir:
-Hayvanlarla oyun oynadığı zaman veya dokunduğu zaman veya aynı ortamda olduğu zaman
-Deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokuları
-Evde temizlik yapılınca
-Aspirin, ibufen (dolven, pedifen gibi ilaçlar) gibi ilaçları kullandıktan sonra
-Egzersizle, oyun oynadığı veya terlediği zaman
-Polenler yoğun olduğu zaman
-Gribal enfeksiyon geçirince
-Sigara içilince
-Çok stresli olunca, heyecanlanınca, gülünce
-Nefes açıcı ventolin gibi astım tedavisi uygulayınca şikayetler rahatlıyorsa
-Soğuk algınlığı geçirince tamamen düzelme 10 günden fazla oluyorsa
 
Soğuk algınlığı geçiren çocukların şikayetleri ağır olduğu ve geç düzeldiği için bu çocuklar genellikle sık sık antibiyotik kullanmaktadırlar. Özellikle ilk 2 yaşta antibiyotik kullanılması astım ve diğer alerjik hastalıkların gelişmesine yatkınlık yaratmaktadır. 
 
Astımda nefes boruları nasıl daralır?
Nefes boruları düz kaslarla çevrilidir. Nefes borlarından gelen çeşitli uyarıcılar, alerjenler ile düz kaslar kasılmaktadır. Bu nefes borularındaki kalınlaşmalar zamanla kalıcı hale gelebilir. Nefes boruları buralardaki mukus salgılayan bezlerin fazla çalışmasıyla yapışkan balgamlarla dolmaktadır. Bu olaylar sonucunda öksürük, hışıltı ve nefes sıkışması görülmektedir.
 
Çocuğumun astımı yaş büyüdükçe düzelir mi?
Ergenliğe girince (8-10 yaşlarında) ve 18 yaşlarında belirtilerde belirgin düzelme görülebilir. Sanki astımı tamamen düzelmiş gibi görünse da nefes borularında aşırı hassasiyet vardır. Belirtiler 1-2 yıl içinde tekrar başlayabileceği gibi uzun yıllar hiçbir belirti görülmeyebilir. Uzun yıllar sonra belirtiler tekrar ortaya çıkabilir.